De Nederlandse waarborg voor goud en zilver
Inhoudsopgave
In Nederland hebben we al eeuwen een waarborg die zilver en goud van keuren voorziet zodat we kunnen zien dat een voorwerp van ‘echt’ zilver of ‘echt’ is gemaakt en niet verzilverd of verguld.
Om zilverkeuren op te zoeken kunt u speuren in onze zilverkeuren database
Dit keuren werd eerst door de gildes van de verschillende steden uitgevoerd en nu alweer ruim twee eeuwen door de waarborg. Hier wordt het zilvergehalte bepaald en worden de zilverkeuren in het voorwerp of sieraad geslagen. Door de eeuwen heen zijn er heel veel keuren gebruikt: meestertekens, jaarletters, waarbogkeuren, gehaltemerken maar ook belastingstempels, herkeuren, import en exportkeuren. Aan deze zilverkeuren zijn heel veel kleine aanwijzingen en weetjes te achterhalen.
Er zijn vele kleine weetjes over zilverkeuren zoals:
Bij voorwerpen die de zilversmid maakte die uit meerdere delen bestonden werden de merkjes verdeeld over deze onderdelen. Zo zien we bij brood- en bonbonmandjes vaak één keur op een oor, één keur op een pootje en twee onder de bodem.
De antieke zilveren soeplepel op de foto is gemaakt uit een steel en een losse bak, op de steel staan drie keuren met een winkeliersmerk en het vierde keur staat midden in de bak.
Het verspreiden van de zilverkeuren werd speciaal gedaan om fraude tegen te gaan, op deze manier wist de koper zeker dat het gehele voorwerp van zilver was.
Een dubbel zwaardje voor zilver kettingwerk
Een ander leuk keuren weetje is dat men op voorwerpen met veel zilver kettingwerk op een vlak stukje twee maal het zwaardje, het Nederlands klein zilvermerk, werd afgeslagen om aan te geven dat het kettingwerk ook zilver was. Een voorbeeld is deze antieke zilveren chatelaine.
Een mooie keuren combinatie en het uitvoer sleuteltje
Op onderstaande foto een mooie keuren combinatie, fantasiekeuren en geldige zilvermerken. Waarom fantasiemerken? In de periode rond 1860-1910 was er een grote vraag naar oud zilver. Aan deze vraag werd door de zilversmeden voldaan door oude zilverstukken na te maken. De zilverliefhebber uit die tijd wist niet waar hij op moest letten, als er maar op oud lijkende keuren op stonden was het goed. Ook hoefde men voor zilverwerk dat 100 jaar of ouder was geen invoerbelasting te betalen als men het exporteerde naar Engeland of Amerika. Om deze belasting te omzeilen werden er dus oud lijken keuren bijgeslagen. U ziet belasting omzeilen is van alle tijden!
Bedrog?
Maar echt bedrog? Er zijn heel veel brandewijnkommen, roomkommen, roomlepels en knottekistjes met, niet van echte te onderscheiden, valse keuren. Bij deze stukken is het zelfs voor de expert heel moeilijk om echtheid, het uit de tijd zijn, te garanderen. Bij de keurencombinatie op de foto zie je direct dat het niet klopt. Vijf van de keuren zijn oppervlakkig ingeslagen en missen samenhang, drie stadskeuren, een jaarletter en dan ook nog een raar gehaltemerk! Maar er staan ook ‘echte’ zilvermerken in, de staande leeuw met de 1 = het gehaltemerk en een exportsleuteltje wat de theorie over de uitvoerbelasting bevestigd. Het exportsleuteltje is gebruikt van 1927 tot 1953. We komen ook zilveren voorwerpen tegen met 2 sleuteltjes, dat zilver stuk is dan ook weer netjes mee teruggekomen!
Wij vinden deze onschuldige combinaties vaak heel leuk, het zijn tijdsbeelden waarop een stuk te dateren is. Sommige zilversmeden zoals H.Hooijkaas gebruiken vaak dezelfde imitatiekeuren waaraan we ze nu nog kunnen identificeren.
Kijk ook:
in onze zilvermerken in onze zilverkeuren database
Lees ook:
Zilverkeuren vertellen een verhaal, bekijk ze hier